ΚΑΛΕΣ ΚΑΙ ΚΑΚΕΣ ΜΕΡΕΣ

Πόσο εύκολο είναι να συμφιλιωθεί κανείς με το θάνατο όσο είναι ακόμα στη ζωή; Αν για παράδειγμα κάποιος σου ανακοινώσει ότι έχεις 90 ημέρες ζωής πόσο θα σου πάρει να δεχτείς αυτή την αντίστροφη μέτρηση και πώς θα περνάς την κάθε σου μέρα; Θα μπορέσεις ποτέ να σταματήσεις να σκέφτεσαι ότι αύριο θα έχεις 89 ημέρες ζωής και μεθαύριο 88; Θα μπορέσεις να συνεχίσεις να ζεις «φυσιολογικά» την καθημερινότητά σου ή μήπως κάθε μέρα που περνά θα κυριαρχείται από το μοιραίο της 90ής; Όλοι ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε κάποτε. Γενικώς και ασαφώς. Δεν θα είναι τώρα, δε θα είναι σε τρεις μήνες ούτε σε ένα χρόνο. Θα είναι κάποτε. Και με το κάποτε οι περισσότεροι μπορεί και να είμαστε δυνατοί και να διαλαλούμε ότι δε φοβόμαστε το θάνατο. Όταν όμως το κάποτε συγκεκριμενοποιηθεί στο πεπερασμένο 90, τα πράγματα αλλάζουν. Τι θα αισθανθείς τότε; Φόβο; Αδικία; Αδυναμία; Ανημποριά;

Ήταν τόσο αναμενόμενη η επόμενη ερώτηση του πατέρα μου. «Πόσο χρόνο έχω;». Φυσικά και δεν ήξερα να απαντήσω. Άλλωστε ήταν πολύ νωρίς να μιλήσουμε για χρόνους. Έπρεπε να οργανωθούμε και να κάνουμε ό,τι είναι ιατρικά και επιτακτικά πια απαραίτητο για να διασφαλίσουμε το ένα και μόνο ιερό ζητούμενο. Την ποιότητα Ζωής. Του άρεσε αυτό του πατέρα μου διότι το τελευταίο δίμηνο δεν περνούσε καλά. Το βασανιστικό του σύμπτωμα δεν ήταν η δύσπνοια, ο βήχας ή η αιμόπτυση (συμπτώματα που δε βίωσε ποτέ) αλλά η αφόρητη θωρακαλγία-οσφυαλγία λόγω της εντοπισμένης καρκινικής πάχυνσης του υπεζωκότα που πίεζε το σύστοιχο μεσοπλεύριο νεύρο. Ό,τι παυσίπονα και να έπαιρνε, όσα αντιφλεγμονώδη (ενέσιμα ή από του στόματος) και να του χορηγούσα ο πόνος ήταν παρών κάθε φορά που ξάπλωνε. Προσπαθούσε να βρει μία στάση να τον ανακουφίζει έστω και για λίγο. Υπήρχαν μέρες καλές που το κατάφερνε και μέρες κακές που ό,τι και να έκανε πονούσε. Κατέληγε να ξαπλώνει στο πάτωμα δεξιά πλάγια, σε εμβρυική στάση. Έτσι, ίσως και να κοιμόταν κάνα τρίωρο. Το υπόλοιπο βράδυ κυκλοφορούσε μόνος στο σπίτι, από το σαλόνι στο μπαλκόνι και από το μπαλκόνι στο σαλόνι, όσο πιο αθόρυβα μπορούσε, κάνοντας απόσβεση τις πιο σκοτεινές του σκέψεις στον αιωρούμενο καπνό. Ναι, ακόμα κάπνιζε. Πολύ. Γιατί όχι άλλωστε;

Για να έχουμε έναν κοινό και αντικειμενικό άξονα συνεννόησης του ζήτησα να βαθμολογεί τον πόνο από το μηδέν (καθόλου πόνος) ως το 10 (αφόρητος πόνος). Το 5 θα ήταν το όριο έντασης που θα μπορούσε να αντέξει. Γενικά στα τεσσάρια και τα πεντάρια δε με έπαιρνε τηλέφωνο για να μη με ανησυχήσει. Με ενημέρωνε το επόμενο πρωί. Αυτές ήταν  οι σχετικά καλές μέρες. Μερικές πάλι φορές, ευτυχώς όχι πολλές, βίωνε εξάρια και επτάρια. Αυτές ήταν οι κακές μέρες που δεν κοιμόταν καθόλου. Και από τις κακές αυτές μέρες, το μόνο που σήμερα θυμάμαι είναι ο πανικός. Ο πανικός που ήμουν ανήμπορος να τον βοηθήσω. Τρία πράγματα έπρεπε να γίνουν με κάθε θυσία και το γρηγορότερο δυνατόν: α) η έναρξη συνεδριών ακτινοβολίας στην περιοχή πίεσης του μεσοπλεύριου νεύρου, β) η λήψη βιοψίας και γ) η έναρξη χήμειο- ή άνοσοθεραπείας.

Εξήγησα τα πάντα στον πατέρα μου. Ο πόνος τον έκανε ανυπόμονο για την έναρξη οποιασδήποτε θεραπείας. Είπε σε όλα ναι. Έτσι, 20 Σεπτεμβρίου 2017 ξεκινήσαμε ακτινοβολίες. Προγραμματίστηκαν να γίνουν 16 συνολικά συνεδρίες, μία την ημέρα, καθημερινά, από Δευτέρα ως Παρασκευή. Πάντα έφευγα 1-2 ώρες νωρίτερα από τη δουλειά και τον πήγαινα με το αυτοκίνητο. Ήθελα να τον πηγαίνω εγώ. Στη διαδρομή πιάναμε την κουβέντα για όλα. Για μένα, για εκείνον, για τη νόσο του, για τον πόνο του, για τη μάνα μου, για τον αδερφό μου, για τους συγγενείς του. Λέγαμε και τις μπούρδες μας, τι έγινε στο Survivor, στο Masterchef ή σε κάτι τούρκικες σειρές που έβλεπε με τη μάνα μου και που ανάθεμα και αν θυμάμαι τον τίτλο τους τώρα. Οι ρόλοι μου εναλάσσονταν από ώρα σε ώρα. Προσπαθούσα να καταλάβω τι είχε ανάγκη να ακούσει. Πότε του μιλούσα σα γιατρός και πότε σα γιος. Μας έκαναν απίστευτο καλό αυτές οι κουβέντες. Εγώ δυνάμωνα όλο και περισσότερο και αν και δεν κατάφερα να συμφιλιωθώ με την ιδέα του θανάτου, δεν ξαναέκλαψα ποτέ μπροστά του. Ο πατέρας βλέποντας εμένα δυνατό, χαλάρωνε και άρχιζε επιτέλους να ανοίγεται και  να μοιράζεται τους πιο κρυφούς του φόβους και ανησυχίες κάνοντας το «μαζί» πια πράξη.

Ευτυχώς μετά την πέμπτη συνεδρία ακτινοβολίας ο πόνος ελαττώθηκε εντυπωσιακά. Ο πατέρας μου μπορούσε να κοιμηθεί πια στο κρεβάτι με ελάχιστα παυσίπονα. Η ποιότητα Ζωής του είχε επανέλθει. Και αν καμιά φορά δεν κοιμόταν ήταν λόγω αγωνίας για το τι θα του επιφύλασσε η επόμενη ημέρα. Θα ήταν άραγε μία καλή ή μία κακή ημέρα; Έτσι ειχαμε συμφωνήσει. Να μη σκεφτόμαστε ποτέ τον επόμενο μήνα ή την επόμενη εβδομάδα. Μόνο την επόμενη μέρα. Να αντιμετωπίζουμε το θηρίο με μικρούς βηματισμούς και εφικτούς στόχους. Και ο πρώτος στόχος, η ύφεση του πόνου, είχε κιόλας κατακτηθεί.

Ο δεύτερος στόχος ήταν φυσικά η βιοψία. Η βιοψία σε έναν καρκινοπαθή καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το ιδανικό πλάνο θεραπείας που πρέπει να ακολουθήσει και δυστυχώς ή ευτυχώς δίνει και μια πρώτη αδρή προσέγγιση του χρόνου επιβίωσης. Η πρώτη προσπάθεια βιοψίας του πατέρα μου υπό αξονικό τομογράφο εννοείται πως απέτυχε παταγωδώς χαρίζοντάς του έναν ωραιότατο πνευμοθώρακα. Η δεύτερη όμως έδωσε τελικά τον πολυπόθητο ιστό στο παθολογοανατομικό εργαστήριο οπότε λίγες μέρες μετά, 25 Σεπτεμβρίου 2017, χρώσεις, ανοσοϊστοχημείες και γονιδιακές εξετάσεις αποφάνθηκαν πως αυτό που έμελε να σκοτώσει τον πατέρα μου είχε τίτλο και ονομασία προέλευσης «μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα, πλακώδης, χαμηλής διαφοροποίησης με PDL1: 3%». Η διαφοροποίηση δε, ήταν τόσο χαμηλή που αρχικά ο παθαλογοανατόμος δεν μπορούσε να αναγνωρίσει καν την πνευμονική προέλευση των κυττάρων. Για τους μη γνώστες, στην ιατρική χαμηλή διαφοροποίηση σημαίνει υψηλή επιθετικότητα. Και υψηλή επιθετικότητα σημαίνει … σημαίνει πολύ απλά ότι μας περίμενε μεγάλος αγώνας. Ο μπαμπάς ενημερώθηκε ότι το θεριό είναι πολύ πιο ζόρικο απ΄όσο περιμέναμε και ελπίζαμε. Ενημερώθηκε ότι θα ξεκινήσουμε άμεσα χημειοθεραπείες και ότι ίσως κάποια στιγμή βιώσει ανεπιθύμητες ενέργειες που θα μπορούσαν να του στοιχίσουν σε ποιότητα ζωής.

«Έχουμε αγώνα μπροστά μας μπαμπά»
«Φυσικά και έχουμε αγώνα. Αύριο. Πάμε να πιούμε κάνα καφέ τώρα;»