Οι νέοι φεύγουν. Στιβάζουν σε μια βαλίτσα πτυχίο, εξειδίκευση και διδακτορικό και κυνηγούν το όνειρο αλλού. Φεύγουν για Αγγλία, για Γερμανία, για Γαλλία, για Σουηδία, για Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, φεύγουν για οπουδήποτε η μόρφωση μετρά σα νόμισμα και συνοδεύεται από το αυτονόητο, μια αξιοπρεπή ζωή. Η Ελλάδα χάνει σιγά σιγά όλα της τα ζωτικά κύτταρα σε ένα από τα μεγαλύτερα μεταναστευτικά κύματα που έχει βιώσει ποτέ στη σύγχρονη ιστορία της. Brain drain το ονόμασαν διότι ακριβώς αυτό είναι. Απώλεια φαιάς ουσίας. Η Ελλάδα δεν εξάγει πια λαχανικά, ψάρια ή βαμβάκι. Εξάγει γιατρούς, μηχανικούς και αρχιτέκτονες.
Οι λόγοι είναι πολλοί. Ανεργία, απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, εκμετάλλευση, παρανομία, αναξιοκρατία, όλα υπό τη σκεπή της Kρίσης. Η οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση αναγκάζει το νέο γιατρό που τελειώνει την ειδικότητά του στα 35 και βάλε, να έχει μόλις δύο επιλογές. Να δουλέψει σε συνθήκες γαλέρας μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας για επιχρυσωμένα ψίχουλα ή σεβόμενος το πτυχίο του πολύ απλά να φύγει. Και φυσικά φεύγει. 1500 γιατροί κάθε χρόνο, στην πιο παραγωγική τους ηλικία φεύγουν για το εξωτερικό και μαζί με αυτούς φεύγει το Όραμα, η Ιδέα, η Γνώση, η Ενέργεια, η Δημιουργία. Η Ελλάδα πληρώνοντας το μεγαλύτερο τίμημα της κρίσης, την απώλεια έμψυχης δύναμης, μετατρέπεται χρόνο με το χρόνο σε μία χώρα στάσης, έλους και επανάληψης.
Δεν ξέρω να σας πω και πολλά για την τύχη όλων αυτών που φεύγουν. Από όσο διαβάζω οι περισσότεροι με κόπο και πολλή δουλειά, διότι τίποτα δε χαρίζεται σε τούτο τον κόσμο, καταφέρνουν τελικά να ενσωματωθούν στη χώρα που τους υποδέχτηκε. Με έναν σαφώς καλύτερο μισθό και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, η ελληνική κρίση ομοιάζει πια στους περισσότερους από αυτούς με ένα κακό όνειρο, έναν εφιάλτη που δύσκολα θα ξεχάσουν. Φυσικά και ταλαιπωρούνται. Ο ξεριζωμός άλλωστε δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αν είναι και εκούσιος, συνοδεύεται από ανασφάλεια, τύψεις και προσμονή για μια δικαίωση, μια εξιλέωση που πιθανώς δε θα έρθει ποτέ. Ελληνικές ομογένειες αναδύονται σε κάθε γωνιά της γης, ελληνικά σχολεία που μεταλαμπαδεύουν τον Ελληνικό Πολιτισμό στα σποράκια – που λέει και η φίλη μου η Μάνια – σε μια προσπάθεια να μάθουν ότι όχι, Ελλάδα δεν είναι η κρίση. Είναι τόσα πολλά άλλα.
Και ενώ αυτοί που έφυγαν δίνουν το δικό τους αγώνα ως μετανάστες σε ξένη χώρα, την ίδια ώρα στην Ελλάδα κάπου στον δεύτερο βάλτο δεξιά, υπάρχει ένας εργάτης του μόχθου, ενας καλλιτέχνης, ένας άνθρωπος των γραμμάτων, ένας επιστήμονας, που συνειδητά ή αναπόφευκτα – δεν έχει σημασία – έμεινε. Έμεινε να τραβά κουπί για δύο, για τρεις, για δεκατρείς να καλύψει τα κενά, κενά ακόμα και στη φορολογία και στο ασφαλιστικό σύστημα, που άφησαν οι άλλοι, αυτοί που έφυγαν. Και αυτός ο εργάτης, ο καλλιτέχνης, ο επιστήμονας, είναι πολύ θυμωμένος διότι βλέπει το δικό του Όραμα, τις δικές του Ιδέες, να σκονίζονται και να ξεθωριάζουν στη ρουτίνα ενός σκληρού και μερικές φορές απάνθρωπου βιοπορισμού. Είναι πολύ θυμωμένος διότι κατάφεραν να τον πείσουν πως αυτός είναι και ο μοναδικός τρόπος για να βγει η Ελλάδα από την Κρίση, να «βάλει πλάτη» διαπραγματεύοντας τον μισθό του, το χρόνο και την αξιοπρέπειά του. Και τέλος είναι πολύ θυμωμένος διότι τα χρόνια περνούν και παρά τις θυσίες του ο Παράδεισος που του υποσχέθηκαν πολύ απλά δεν έρχεται.
Ναι. Η λιτότητα παραμένει. Οι νέοι συνεχίζουν να μεταναστεύουν και αυτοί που μένουν συνεχίζουν να τραβάν κουπί. Ως πότε πια; Τι πρέπει να γίνει; Πραγματικά δεν ξέρω να σας απαντήσω. Δεν είμαι πολιτικός ούτε κατέχω γνώσεις οικονομικού δικαίου. Είμαι γιατρός, ένας τουλάχιστον από αυτούς που (ξ)έμειναν στην Ελλάδα σε ένα σύστημα Υγείας που σιγά-σιγά καταρρέει εκ των έσω. Ζω από πρώτο χέρι την έλλειψη προσωπικού, είμαι θυμωμένος και επιθετικός, είμαι μόνιμα κουρασμένος και αθεράπευτα απογοητευμένος. Εντούτοις, υπάρχει μία σκέψη που κάπως με ανακουφίζει. Αν κάποτε η Ελλάδα καταφέρει να βγει από την κρίση δε θα οφείλεται σε αυτούς που την βλέπουν από μακριά και την επισκέπτονται ως χώρα παραθερισμού. Θα οφείλεται στη Βιβή, στον Άκη, στη Μαρία, στον Κώστα, στη Δέσποινα, σε όλους αυτούς που δεν έφυγαν αλλά έμειναν για να προσφέρουν φαιά ουσία, έργο και ενέργεια στην Ελλάδα θυσίαζοντας μερικές φορές τα πιο ωραία τους όνειρα. Και μόνο για αυτό, ανεξάρτητα από το τι τους επιφυλάσσει η Ιστορία, αυτοί που έμειναν αξίζουν το Σεβασμό όλων.